Het woord ‘siësta’ wordt door de meeste mensen geassocieerd met het land Spanje. Dat is terecht, want deze belangrijke traditie is niet weg te denken uit het land. Maar waarom houden Spanjaarden een siësta? En gebeurt het vandaag de dag nog steeds?
Waarom een siësta?
Het woord ‘siësta’ komt van het Latijnse woord ‘hora sexta’, wat ‘het zesde uur’ betekent. Dit verwijst naar het zesde uur van de dag, geteld vanaf zonsopgang, toen mensen traditioneel een pauze namen om te rusten.
Vooral vroeger hadden veel Spanjaarden lange werkdagen, met name in sectoren als de landbouw en de bouw, waar fysiek werk werd verricht onder vaak zware omstandigheden. Door een pauze te nemen tijdens de heetste uren van de dag, konden mensen vermoeidheid verminderen en energie besparen voor de rest van de dag.
De siësta heeft dus een logische en duidelijke reden: op het heetste moment van de dag neemt men een pauze om te ontspannen. Meestal is dit na de lunch, tussen twee en vijf uur ’s middags. Dan is de zon het sterkst en zijn de temperaturen het hoogst. Met het houden van siësta vermijden inwoners blootstelling aan die brandende zon. Ze blijven binnen of in de schaduw, en ze rusten. Na deze lange pauze gaan velen weer aan het werk.
Leuk feitje: studies hebben aangetoond dat een korte rustperiode overdag de productiviteit kan verhogen. Het doen van een dutje kan de alertheid en concentratie verbeteren, waardoor mensen effectiever kunnen werken in de latere uren van de dag. Siësta heeft dus zeker niets met luiheid te maken.
Is de siësta net zo belangrijk als vroeger?
Hoewel de siësta een lange geschiedenis heeft in Spanje, is het belang ervan in de moderne samenleving afgenomen. In stedelijke gebieden en in sectoren als het bedrijfsleven en de dienstverlening, is de siësta steeds minder gebruikelijk geworden vanwege de toegenomen drukte en de wens om efficiënter te werken. Veel Spaanse winkels en bedrijven zijn nu gedurende de hele dag geopend zonder een lange middagpauze.
Toch houden veel mensen nog steeds siësta. Vooral in de meer landelijke gebieden en in bepaalde sectoren zoals landbouw. Want daar kan werken in de hitte van de middag onpraktisch of zelfs gevaarlijk zijn.
Hoe houdt men siësta?
De siësta is een belangrijk onderdeel geworden van de Spaanse cultuur en levensstijl. Het biedt niet alleen een praktische manier om de hitte te vermijden, maar ook een gelegenheid om samen te komen voor de lunch, om daarna te rusten of te ontspannen. Veel Spanjaarden houden siësta dan ook samen; je gaat uitgebreid lunchen met familie of vrienden. De lunch is daarom de belangrijkste maaltijd van de dag. Er zijn meestal meerdere gangen, inclusief wijn. Na de lunch blijft men uit de zon. Waar de een zijn bed opzoekt, ontspant de ander onder een parasol op een terras.
Zoals we net al schreven, is de siësta voor sommigen tegenwoordig minder gebruikelijk. Toch zijn er nog altijd bedrijven en kantoren (en soms ook winkels) die voor een paar uur dicht gaan. Werknemers hebben dan enkele uren vrij en gaan later in de middag weer aan het werk. Dat betekent dus ook een langere werkdag – waar niet iedereen op zit te wachten. Veel inwoners willen kortere werkdagen.
De wens om kortere werkdagen te hebben, heeft ook gevolgen voor de siësta op scholen. Vroeger was het gebruikelijk dat kinderen en studenten een lange lunchpauze hadden. Ze konden naar huis om daar te eten en te rusten. Vandaag de dag zijn de lunchpauzes een stuk korter. De schooltijden zijn op die manier afgestemd op de werktijden van de ouders.
Zijn er meer landen waar siësta wordt gehouden?
Hoewel we bij de siësta vooral aan Spanje denken, zijn er ook andere landen en culturen waar soortgelijke tradities bestaan: pauze nemen tijdens de heetste uren van de dag. Deze tradities variëren in timing, duur en frequentie, afhankelijk van de specifieke culturele en geografische context.
Neem bijvoorbeeld Griekenland. In dit land is er een middagrust; een moment waarop veel (maar niet alle) winkels en bedrijven de deur voor een paar uur sluiten. Ook in de meer landelijke gebieden van Aziatische landen neemt de bevolking een middagdutje.
Dit geldt tevens voor veel landen in Zuid-Amerika. De temperatuur loopt hier vaak zo hoog op, dat ontspannen in die hete uren niet meer dan logisch is.
In veel ontwikkelde stedelijke gebieden zijn traditionele middagrustperiodes steeds minder gebruikelijk geworden vanwege de veranderende werkpatronen en levensstijlen. Dat geldt ook voor Spanje. Daarnaast komen toeristische steden graag tegemoet aan de wensen van de toeristen en houden de deuren open; toeristen doen immers niet aan siësta.
Als jij op vakantie bent in Spanje en je merkt dat bedrijven en winkels vroeg in de middag dichtgaan, dan is onze tip om op te gaan in de traditie door mee te doen aan de siësta. Duik een restaurant met airco in of zit in de schaduw op een terras, en geniet met volle teugen van de lunch zoals die alleen in Spanje geserveerd wordt.
Auteur: Paulien Haagsma
